Bài 10: Trao đổi chất qua màng tế bào – Sinh Học 10 [ kết nối tri thức ] Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học.
DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM
1. Thế nào là vận chuyển chủ động?
2. Phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động.
Trả lời:
1. Vận chuyển chủ động là kiểu vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp tới nơi có nồng độ chất tan cao (ngược chiều gradien nồng độ) và cần tiêu tốn năng lượng.
2. Phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động.
| Đặc điểm | Vận chuyển chủ động | Vận chuyển thụ động |
| Chiều vận chuyển | Từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao. | Từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp. |
| Nguyên lí | Không tuân theo nguyên lí khuếch tán | Theo nguyên lí khuếch tán |
| Con đường | Qua prôtêin đặc hiệu | – Qua kênh prôtêin đặc hiệu.- Qua lỗ màng |
| Năng lượng | Tiêu tốn năng lượng ATP | Không tiêu tốn năng lượng |
B. Bài tập và hướng dẫn giải
DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM
1. Thế nào là vận chuyển chủ động?
2. Phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động.
Hướng dẫn trả lời Bài 10: Trao đổi chất qua màng tế bào – Sinh Học 10 [ kết nối tri thức ]
1. Vận chuyển chủ động là kiểu vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp tới nơi có nồng độ chất tan cao (ngược chiều gradien nồng độ) và cần tiêu tốn năng lượng.
2. Phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động.
| Đặc điểm | Vận chuyển chủ động | Vận chuyển thụ động |
| Chiều vận chuyển | Từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao. | Từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp. |
| Nguyên lí | Không tuân theo nguyên lí khuếch tán | Theo nguyên lí khuếch tán |
| Con đường | Qua prôtêin đặc hiệu | – Qua kênh prôtêin đặc hiệu.- Qua lỗ màng |
| Năng lượng | Tiêu tốn năng lượng ATP | Không tiêu tốn năng lượng |
DỪNG LẠI VÀ SUY NGẪM
1. Phân biệt thực bào, ẩm bào và xuất bào.
2. Làm thế bào tế bào có thể vận chuyển được những phân tử protein có kích thước lớn ra khỏi tế bào? Giải thích.
3. Để đưa một loại thuốc vào trong một tế bào nhất định của cơ thể, ví dụ tế bào ung thư, người ta thường bao gói thuốc trong các túi vận chuyển. Hãy mô tả cách tế bào lấy thuốc vào bên trong tế bào.
Hướng dẫn trả lời Bài 10: Trao đổi chất qua màng tế bào – Sinh Học 10 [ kết nối tri thức ]
1. Phân biệt thực bào, ẩm bào và xuất bào.
| Thực bào | Ẩm bào | Xuất bào | |
| Khái niệm | Là thuật ngữ chỉ hoạt động “ăn” của tế bào | Là quá trình vận chuyển các giọt nhỏ dịch ngoại bào vào trong tế bào. | Là hình thức vận chuyển các chất có kích thước lớn ra khỏi tế bào |
| Đối tượng | Các chất có kích thước lớn | Các chất tan từ môi trường | Các chất có kích thước lớn |
| Cơ chế hoạt động | Màng tế bào bao bọc lấy vật cần vận chuyển tạo nên một túi vận chuyển tách rời khỏi màng và đi vào trong tế bào chất. | Màng sinh chất lõm vào bao bọc lấy giọt dịch rồi đưa vào tế bào. | Các chất có kích thước lớn cần đưa ra khỏi tế bào được bao bọc trong túi vận chuyển, sau đó túi này liên kết với màng tế bào giải phóng các chất ra bên ngoài |
2. Tế bào có thể vận chuyển được những phân tử protein có kích thước lớn ra khỏi tế bào nhờ quá trình xuất bào. Protein sẽ được bao bọc trong túi vận chuyển, sau đó túi này liên kết với màng tế bào giải phóng các chất thải ra bên ngoài.
3. Tế bào lấy thuốc vào bên trong tế bào bằng phương thức thực bào: Màng tế bào sẽ lõm vào bao bọc lấy gói thuốc tạo nên một túi vận chuyển tách rời khỏi màng và đi vào trong tế bào chất.
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
1. Phân biệt các hình thức vận chuyển thụ động, vận chuyển chủ động, thực bào và xuất bào bằng cách hoàn thành bảng theo mẫu sau:
| Khái niệm | Thành phần (màng tế bào) tham gia vận chuyển | Đặc điểm chất được vận chuyển | Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ vận chuyển | |
| Vận chuyển thụ động | ||||
| Vận chuyển chủ động | ||||
| Thực bào và xuất bào |
2. Em hãy giải thích tại sao trong thực tế, người ta sử dụng việc ướp muối để bảo quản thực phẩm?
3. Tại sao khi chẻ cuống rau muống ngâm vào nước thì các sợi rau lại cuộn tròn lại?
4. Hiện tượng xâm nhập mặn có thể gây hậu quả nghiêm trọng khiến hàng loạt các cây trồng bị chết và không còn tiếp tục gieo trồng được những loại cây đó trên vùng đất này nữa. Giải thích tại sao.
5. Tại sao động vật và người lại dự trữ năng lượng dưới dạng glycogen mà không dự trữ dưới dạng dễ sử dụng là glucose
Hướng dẫn trả lời Bài 10: Trao đổi chất qua màng tế bào – Sinh Học 10 [ kết nối tri thức ]
1. Phân biệt các hình thức vận chuyển thụ động, vận chuyển chủ động:
| Khái niệm | Thành phần (màng tế bào) tham gia vận chuyển | Đặc điểm chất được vận chuyển | Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ vận chuyển | |
| Vận chuyển thụ động | Là kiểu khuếch tán các chất từ nơi có nồng độ chất tan cao tới nơi có nồng độ chất tan thấp (xuôi chiều gradien nồng độ) và không cần tiêu tốn năng lượng. | – Lớp kép phospholipid- Các protein xuyên màng- Kênh protein xuyên màng | Các chất không phân cực và các phân tử có kích thước nhỏ | – Nồng độ chất tan- Số lượng kênh protein trên màng |
| Vận chuyển chủ động | Là kiểu vận chuyển các chất qua màng từ nơi có nồng độ chất tan thấp tới nơi có nồng độ chất tan cao (ngược chiều gradien nồng độ) và cần tiêu tốn năng lượng. | Các kênh protein vận chuyển ATP | Các phân tử có kích thước nhỏ mà không vận chuyển được qua hình thức thụ động | – Nồng độ chất tan- Số lượng kênh protein trên màng |
| Thực bào và xuất bào | – Thực bào là thuật ngữ chỉ hoạt động “ăn” của tế bào- Xuất bào là hình thức vận chuyển các chất có kích thước lớn ra khỏi tế bào | Màng tế bào | Các chất có kích thước lớn | Năng lượng |
+ Quá trình này diễn ra cho đến khi đạt được trạng thái cân bằng giữa hàm lượng muối bên trong và bên ngoài thực phẩm. 2. Trong thực tế, người ta sử dụng việc ướp muối để bảo quản thực phẩm vì:
+ Muối sẽ giúp rút nước trong thực phẩm: Khi chúng ta ướp muối, nồng độ chất tan bên ngoài môi trường sẽ cao hơn nồng độ chất tan trong tế bào thực phẩm nên các phân tử muối di chuyển từ các khu vực có nồng độ muối cao sang các khu vực có nồng độ thấp hơn (bên trong thực phẩm) và nước sẽ đi từ trong ra.
=> Như vậy, việc ướp muối đã giúp rút nước từ bên trong thực phẩm ra bên ngoài và thay thế bằng các phân tử muối. Khi thực phẩm không còn nước và độ ẩm, các mầm bệnh truyền qua thực phẩm hầu như không thể tồn tại. Không những thế, muối ăn (hỗn hợp của các loại muối clorua của Natri, Kali,…) còn gây tác động đến các sinh vật này theo nhiều cách khác nhau.
3. Khi chẻ cuống rau muống ngâm vào nước thì các sợi rau lại cuộn tròn lại vì :
– Do môi trường bên ngoài tế bào là môi trường nhược trương, nồng chất tan thấp hơn trong té bào, nước sẽ đi vào bên trong tế bào làm tế bào trương lên nên cọng rau cũng cong lên.
– Tuy nhiên, ở rau muống, thành tế bào bên trong và bên ngoài không đều nhau, các tế bào bên ngoài có thành dày hơn các tế bào bên trong nên nước hút vào không đều nhau, vách tế bào bên trong mỏng hơn, căng lên làm rau muống chẻ cong ra bên ngoài.
4. Hiện tượng xâm nhập mặn có thể gây hậu quả nghiêm trọng khiến hàng loạt các cây trồng bị chết và không còn tiếp tục gieo trồng được những loại cây đó trên vùng đất này nữa. Vì khi bị xâm nhập mặn, nồng độ chất tan ngoài môi trường cao hơn bên trong tế bào (môi trường ưu trương) nên nước từ bên trong tế bào của cây trồng sẽ đi ra ngoài khiến cho cây bị thiếu nước.
5. Động vật và người lại dự trữ năng lượng dưới dạng glycogen mà không dự trữ dưới dạng dễ sử dụng là glucose vì:
– Ở động vật và người thường xuyên hoạt động, di chuyển nhiều, đòi hỏi nhièu năng lượng hơn do các hoạt động sống nên dự trữ năng lượng dưới dạng glicogen dễ huy động, dễ phân hủy và đây là nguồn dự trữ năng lượng ngắn hạn, tích trữ ở gan và cơ. Glicogen dễ phân giải tạo năng lượng hơn tinh bột. Tinh bột cấu trúc phân nhánh, phần trăm chất không tan trong nước nhiều nên khó sử dụng.
Giới thiệu về Hội Gia sư Đà Nẵng – Trung tâm gia sư dạy kèm tại nhà
Chúng tôi tư vấn miễn phí phụ huynh tuyển gia sư dạy kèm tại nhà Đà Nẵng.
Chúng tôi luôn đặt chất lượng dạy và học lên hàng đầu, giới thiệu gia sư uy tín dạy các môn, các lớp từ cấp 1, 2, 3, luyện thi lớp 10, luyện thi đại học.
Phụ huynh đừng quá lo lắng địa chỉ Hội Gia sư Đà Nẵng xa nhà của quý phụ huynh. Trong danh sách sinh viên cộng tác làm gia sư dạy kèm tại nhà, chúng tôi luôn sẵn sàng hàng trăm gia sư với tiêu chí:
- Trong khu vực gần nhà phụ huynh để tiện gia sư di chuyển
- Phù hợp với yêu cầu của phụ huynh về giới tính, kỹ năng, kinh nghiệm, chuyên môn
- Gia sư vui vẻ, nhiệt tình thân thiện.
- Xác định dạy kèm tại nhà cho học sinh lâu dài theo thời gian yêu cầu của phụ huynh.
Hội Gia sư Đà Nẵng tự hào là Trung tâm gia sư dạy kèm tại nhà uy tín với phụ huynh và gia sư
Tư vấn miễn phí phụ huynh tuyển gia sư dạy kèm tại nhà, giới thiệu gia sư nhiệt tình, hiệu quả.
Điện thoại: 0934490995
Địa chỉ: 159 Yên Khê 2, Thanh Khê, Đà Nẵng, Việt Nam
Website: https://hoigiasudanang.com
Facebook: https://facebook.com/hoigiasudanang
Google Maps: https://g.page/HoiGiasuDaNang
Từ khóa tìm kiếm: giải sinh học 10 kết nối tri thức, giải sách kết nối 10 môn sinh học, giải sinh học 10 sách mới bài 10 Trao đổi chất qua màng tế bào, bài 10 Trao đổi chất qua màng tế bào
